میزان نرمال آلکالین فسفاتاز در بزرگسالان

  • مقالات
  • میزان نرمال آلکالین فسفاتاز در بزرگسالان

تست ALP چیست؟

تست آلکالین فسفاتاز (ALP) یک آزمایش خون است که برای سنجش سطح این آنزیم در جریان خون انجام می‌شود. تغییرات غیرعادی در سطح ALP ممکن است نشانه‌ای از وجود بیماری‌های مختلف باشد.

چه زمانی پزشک تست ALP را درخواست می‌کند؟

پزشکان معمولاً این تست را برای افرادی که علائمی مشابه بیماری‌های کبدی دارند، تجویز می‌کنند. برخی از این علائم شامل موارد زیر هستند:

  • تهوع و استفراغ
  • زردی پوست و چشم‌ها (یرقان)
  • خستگی و ضعف
  • درد یا تورم در ناحیه شکم
  • تغییر رنگ ادرار به تیره یا مدفوع به روشن
  • خارش‌های مداوم
  • کاهش وزن غیرقابل توضیح

همچنین این تست برای تشخیص مشکلات استخوانی نیز توصیه می‌شود. علائم اختلالات استخوانی ممکن است شامل موارد زیر باشد:

  • درد در استخوان‌ها و مفاصل
  • بزرگ شدن یا تغییر شکل غیرطبیعی استخوان‌ها
  • افزایش احتمال شکستگی‌های استخوانی

کاربردهای مختلف تست ALP

تست ALP می‌تواند بخشی از یک برنامه غربالگری باشد و در ترکیب با آزمایشات دیگر، مانند پانل کبدی، برای ارزیابی سلامت کلی فرد به‌کار رود. علاوه بر این، از این تست برای بررسی روند پیشرفت یا بهبود بیماری نیز استفاده می‌شود.

تست ایزوآنزیم ALP

در موارد خاص، پزشک ممکن است آزمایش دیگری به نام تست ایزوآنزیم ALP را درخواست کند که انواع مختلفی از آنزیم ALP را اندازه‌گیری می‌کند. این تست می‌تواند مشخص کند که کدام قسمت از بدن بیشتر تحت تأثیر قرار گرفته و به تشخیص دقیق‌تر بیماری کمک کند.

آشنایی با ALP

آلکالین فسفاتاز (ALP) نوعی آنزیم است که در بخش‌های مختلف بدن از جمله استخوان‌ها، کبد، کلیه‌ها و روده‌ها یافت می‌شود. اگرچه تمام عملکردهای این آنزیم هنوز کاملاً مشخص نیست، اما مطالعات نشان می‌دهند که ALP در فرآیندهای مهمی شرکت دارد:

  • انتقال مواد مغذی و آنزیم‌ها در کبد
  • تشکیل و رشد استخوان‌ها
  • انتقال اسیدهای چرب، فسفات‌ها و کلسیم در روده‌ها
  • هضم چربی‌ها در دستگاه گوارش
  • تنظیم رشد، مرگ و مهاجرت سلول‌ها در دوران رشد جنین

میزان نرمال آلکالین فسفاتاز در بزرگسالان، کودکان و نوجوانان

سطح نرمال ALP به‌صورت واحد بین‌المللی در لیتر (IU/L) اندازه‌گیری می‌شود و ممکن است در آزمایشگاه‌های مختلف متفاوت باشد، اما به‌طور کلی این مقادیر در نظر گرفته می‌شوند:

  • افراد بزرگسال: 44-147 IU/L (بعضی آزمایشگاه‌ها: 30-120 IU/L)
  • افراد مسن: 30-120 U/L یا 5-2 microkat/L (واحد SI)
  • کودکان و نوجوانان:
    • زیر 2 سال: 85-235 U/L
    • 2 تا 8 سال: 65-210 U/L
    • 9 تا 15 سال: 60-300 U/L
    • 16 تا 21 سال: 30-200 U/L

عوامل موثر بر سطوح غیرعادی ALP

بیشتر افرادی که سطح غیرطبیعی ALP دارند، سطح این آنزیم در آن‌ها بالا است، نه پایین. از آنجا که ALP در کبد و استخوان‌ها بیشتر یافت می‌شود، سطح بالای آن می‌تواند نشان‌دهنده مشکلاتی در این نواحی باشد. انسداد یا آسیب‌های کبدی و همچنین افزایش فعالیت سلول‌های استخوانی معمولاً با افزایش ALP همراه هستند.

علل رایج افزایش سطح ALP:

  • سیروز کبدی (زخم کبد)
  • هپاتیت
  • مونونوکلئوز عفونی (یا مونو)، که باعث تورم کبد می‌شود
  • انسداد مجاری صفراوی

دلایل افزایش سطح آنزیم ALP

تحقیقات نشان می‌دهند که بالا بودن سطح آلکالین فسفاتاز (ALP) در افراد ممکن است به علل زیر رخ دهد:

  • عفونت باکتریایی
  • استئومیلیت: نوعی عفونت که موجب درد استخوان می‌شود
  • آسیب به مجرای صفراوی
  • کاهش جریان صفرا
  • پرکاری پاراتیروئید یا غدد تیروئید
  • استئومالاسی: حالتی که در آن استخوان‌ها نرم می‌شوند
  • بیماری پاژه: موجب می‌شود استخوان‌ها به‌صورت غیرعادی بزرگ، ضعیف و مستعد شکستگی شوند
  • متاپلازی میلوئید: بیماری که می‌تواند موجب جایگزینی بافت مغز استخوان با بافت فیبری شود و باعث تولید خون در اندام‌ها گردد
  • نارسایی قلبی
  • ایدز
  • لنفوم هوچکین: نوعی سرطان سیستم لنفاوی
  • سارکوم استخوانی: نوعی سرطان که در استخوان‌ها ایجاد می‌شود
  • سایر انواع سرطان‌ها
  • متاستاز استخوانی: گسترش سلول‌های سرطانی به بافت استخوانی

همچنین باید توجه داشت که در برخی موارد بالا بودن سطح ALP به بیماری خاصی مربوط نیست. این افزایش سطح ممکن است به‌صورت طبیعی در شرایط زیر مشاهده شود:

  • افراد باردار.
  • کودکان و نوجوانان در سنین رشد.
  • افراد مسن‌تر.
  • افرادی که در حال بهبودی از شکستگی استخوان هستند.

علاوه بر این، افراد دارای گروه خونی O و B ممکن است پس از مصرف وعده غذایی چرب، با افزایش سطح ALP روده‌ای مواجه شوند. برخی از داروها نیز ممکن است باعث تغییر سطح ALP در بدن شوند.

دلایل پایین بودن سطح آنزیم ALP

پایین بودن سطح ALP می‌تواند به دلایل زیر باشد:

  • کمبود روی
  • کم‌کاری تیروئید (تیروئید کم‌کار)
  • کم‌خونی خطرناک: یک وضعیت خودایمنی
  • هیپوفسفاتازی: اختلال ژنتیکی نادری که بر استخوان‌ها و دندان‌ها تأثیر می‌گذارد
  • بیماری ویلسون: نوعی بیماری نادر که باعث تجمع مس در بافت‌های بدن می‌شود

همچنین، مصرف برخی داروها مانند قرص‌های ضد بارداری می‌تواند موجب کاهش سطح ALP در خون شود.

آمادگی برای تست ALP

پزشک باید دستورات لازم را پیش از انجام تست در اختیار بیمار قرار دهد. نکات مرتبط با آمادگی ممکن است بسته به شرایط آزمایش و الزامات آزمایشگاه کمی متفاوت باشد.

  • ناشتا بودن:
    برای انجام تست ALP، معمولاً به افراد توصیه می‌شود که ۶ تا ۱۲ ساعت قبل از آزمایش ناشتا باشند، به‌ویژه افرادی که گروه خونی O یا B دارند، زیرا سطح ALP آن‌ها پس از مصرف غذای چرب تا ۱۲ ساعت بالا می‌ماند.
  • مکمل‌ها و داروها:
    پزشک درباره داروها یا مکمل‌های مصرفی از بیمار سوال می‌پرسد و دستورالعمل‌های خاصی را برای زمان مصرف آن‌ها در روز آزمایش ارائه می‌دهد.

فرآیند نمونه‌گیری تست ALP

این آزمایش شامل نمونه‌گیری خون از رگ است. مراحل انجام نمونه‌گیری به شرح زیر است:

  1. نمونه‌گیر یک بند را دور بالای بازوی بیمار می‌بندد تا رگ‌های داخلی آرنج مشخص شود.
  2. پس از شناسایی رگ مناسب، آن ناحیه را با الکل ضدعفونی می‌کنند.
  3. سوزن کوچک به آرامی وارد رگ می‌شود و نمونه خون در یک لوله پلاستیکی جمع‌آوری می‌شود.
  4. بعد از جمع‌آوری مقدار کافی خون، سوزن بیرون آورده شده و محل با باند پوشانده می‌شود.

کل فرآیند معمولاً کمتر از ۵ دقیقه زمان می‌برد و با اینکه درد زیادی ندارد، ممکن است احساس سوزش خفیفی ایجاد کند. کبودی یا حساسیت در محل نمونه‌گیری از عوارض نادر این آزمایش است.

تفسیر نتایج تست ALP

سطوح غیرعادی ALP می‌توانند دلایل مختلفی داشته باشند و هم ناشی از شرایط بی‌خطر و طبیعی و هم نشانه مشکلات سلامتی باشند. برای تحلیل نتایج، پزشک عوامل زیر را مورد بررسی قرار می‌دهد:

  • میزان بالابودن یا پایین‌بودن سطح ALP
  • وضعیت سلامت عمومی بیمار
  • علائم جانبی احتمالی
  • نتایج سایر آزمایش‌ها

در مواردی که علائم کافی برای تشخیص بیماری وجود نداشته باشد، ممکن است پزشک آزمایش‌های اضافی درخواست کند، از جمله آزمایش‌هایی که به شناسایی نوع خاص آنزیم ALP کمک می‌کند؛ زیرا هر بافت بدن نوع متفاوتی از آنزیم ALP را تولید می‌کند.

چرا تست آلکالین فسفاتاز تجویز می شود؟

برای تشخیص بیماری های استخوانی و چکاپ کبدی و کلیه ها

کبد و کیسه صفرا:

علائمی مانند زردی، درد در نواحی شکمی، حالت تهوع و استفراغ ممکن است پزشک را مشکوک به وجود مشکلی در کبد و کلیه بکند.

تست ALP همچنین می تواند در تشخیص شرایط زیر مفید باشد:

  • هپاتیت ( عفونت کبد)
  • سیروسیس
  • انسداد لوله صفرا
  • برای کسانی که دارویی مصرف می کنند که می تواند به کبد آسیب بزند نیز تست ALP تجویز می شود.

استخوان ها:

تست ای ال پی در تشخیص مشکلات استخوانی مانند :

  • راشیتیسم
  • نرمی استخوان
  • بیماری پاژه استخوان
  • کمک می کند.
  • تست ALP همچنین می تواند در تشخیص حضور تومور های سرطانی، رشد استخوانی نامتعارف و کمبود ویتامین D مفید باشد.

مراحل آزمایش ALP چگونه است ؟

  1. برای انجام این تست نیاز به 10 تا 12 ساعت ناشتایی است.
  2. قرص ضد بارداری از 3 روز قبل مصرف نشود
  3. داروهای محرک تخمک گذاری از سه روز فیل مصرف نشود
  4. از یک روز قبل هم الکل مصرف نشود.

نحوه آماده شدن برای تست ALP

برای انجام این آزمایش، ممکن است لازم باشد تا 6 تا 12 ساعت ناشتا باشید. پزشک همچنین در مورد مکمل‌ها و داروهای فعلی راهنمایی می‌کند.

فرآیند انجام آزمایش

این تست از طریق نمونه‌گیری خون از ورید انجام می‌شود که معمولاً در کمتر از پنج دقیقه تکمیل می‌شود. ممکن است پس از آن کمی کبودی یا حساسیت در محل نمونه‌گیری مشاهده شود.

آزمایش‌های تکمیلی برای بررسی دقیق‌تر وضعیت کبد

ممکن است پزشک برای ارزیابی بیشتر، آزمایش‌های تکمیلی کبدی زیر را تجویز کند:

  • آزمایش بیلی‌روبین: بررسی سطح بیلی‌روبین که ممکن است اطلاعات بیشتری از وضعیت کبد ارائه دهد.
  • آزمون آسپارتات آمینوترانسفراز (AST): برای سنجش سلامت کبد و میزان آسیب احتمالی آن.
  • آزمایش آلانین آمینوترانسفراز (ALT): جهت بررسی دقیق‌تر عملکرد کبد و تشخیص نارسایی‌های احتمالی آن.

اگر سطح ALP بالا باشد ولی سایر نتایج آزمایش‌های کبدی نرمال باشند، این احتمال وجود دارد که مسئله به جای کبد، استخوان‌ها را تحت تأثیر قرار دهد. در چنین مواردی، پزشک ممکن است تصویربرداری‌های مختلف مانند عکس‌برداری از استخوان‌ها را پیشنهاد کند تا ارزیابی دقیق‌تری صورت گیرد.

روش‌های درمان سطوح غیرعادی ALP

راهکارهای درمانی برای سطح غیرطبیعی ALP بر اساس علت اصلی تعیین می‌شود:

  • سطوح بالا در اثر بارداری یا رشد استخوان: این وضعیت معمولاً بی‌خطر بوده و به درمان خاصی نیاز ندارد.
  • سوءتغذیه: در این حالت ممکن است مصرف مکمل‌ها و رعایت رژیم غذایی متعادل توصیه شود. رژیم غذایی سالم شامل:
    • میوه‌ها و سبزیجات متنوع
    • غلات کامل
    • پروتئین‌های کم‌چرب مثل مرغ یا ماهی
    • لوبیا و سایر حبوبات
    • لبنیات کم‌چرب
    • مغزها و دانه‌ها
  • عفونت: اگر عامل اصلی عفونت باشد، پزشک داروهای ضدباکتری یا ضدعفونی‌کننده تجویز می‌کند. در این حالت، مصرف دقیق داروها طبق دستورات پزشک اهمیت دارد.
  • انسداد کبد، کیسه صفرا یا استخوان‌ها: در مواردی که انسداد باعث افزایش سطح ALP شده، ممکن است نیاز به جراحی، درمان با لیزر یا داروهای خاص برای باز کردن انسداد وجود داشته باشد.
  • مشکلات استخوانی مزمن: اگر بیماری‌های مزمن بر استخوان‌ها تأثیر گذاشته و باعث تغییرات تراکم یا شکل آنها شده باشد، ممکن است پزشک روش‌های تشخیصی مانند عکس‌برداری با اشعه ایکس، اسکن تراکم استخوان یا اسکن هسته‌ای استخوان را تجویز کند.
  • بیماری‌های سرطانی: در موارد مرتبط با سرطان، ممکن است از روش‌های ترکیبی مانند جراحی، شیمی‌درمانی و پرتودرمانی برای کنترل و درمان بیماری استفاده شود.

سخن آخر

آلکالین فسفاتاز آنزیمی است که در بخش‌های مختلف بدن وجود دارد و سطوح غیرطبیعی آن می‌تواند نشان‌دهنده بیماری‌های مختلف باشد. اگرچه برخی افراد به‌طور طبیعی ممکن است سطح بالایی از این آنزیم را بدون وجود مشکل خاصی داشته باشند، اما در صورت بروز علائم، انجام این تست و مشاوره با پزشک ضروری است.